Dlaczego warto wykonać badanie genów BRCA1/2 na jak najwcześniejszym etapie choroby?
W NINIEJSZYM ARTYKULE PORUSZONO NASTĘPUJĄCE ZAGADNIENIA:
-
Jak wiedza o statusie mutacji BRCA1/2 wpływa na postępowanie?
-
Jak wiedza o statusie mutacji BRCA1/2 wpływa na ocenę ryzyka rodzinnego?
Dlaczego należy wykonać test BRCA1/2 na najwcześniejszym etapie choroby?
Identyfikacja mutacji BRCA1/2, coraz większa dostępność badań genetycznych oraz rozwój terapii ukierunkowanych na niektóre z tych mutacji znacząco zmieniły postępowanie w raku jajnika.
Rak jajnika jest piątym pod względem częstości występowania nowotworem u kobiet, o niskim wskaźniku przeżycia1,2. Poprawa profilaktyki i wczesnego wykrywania jest priorytetem, ponieważ w przypadku choroby zdiagnozowanej w stadium miejscowym, 5-letni względny wskaźnik przeżycia wynosi 93%2.
Większość nowotworów jajnika to raki surowicze o wysokim stopniu złośliwości, które charakteryzują się niepewnym rokowaniem, ponieważ są to nowotwory agresywne klinicznie, rozpoznawane zazwyczaj w stadium zaawansowanym3. Nowotwory jajnika, w których występują mutacje BRCA1 i BRCA2, stanowią około 25% raków surowiczych4.
W przeszłości testy BRCA1/2 były wykorzystywane głównie do oceny ryzyka nawrotu choroby u danej osoby, ryzyka zachorowania na inne nowotwory związane z BRCA1/2 oraz prawdopodobieństwa przekazania mutacji krewnym. Obecnie testy w kierunku wykrycia mutacji w genach BRCA1/2 są wykorzystywane do podejmowania decyzji dotyczących postępowania5,6.
Badanie mutacji BRCA1/2 jest ważne, ponieważ może dostarczyć informacji na temat:
Możliwości ustalenia ścieżki postępowania:
-
Pacjenci z mutacją BRCA mają szanse na skorzystanie z opcji postępowania spersonalizowanego7,8.
Implikacji prognostycznych:
-
U pacjentów z mutacją w genach BRCA1/2 istnieje większe prawdopodobieństwo wystąpienia przerzutów do narządów wewnętrznych niż u pacjentów bez mutacji9.
Monitorowania:
-
Osoby z germinalną (dziedziczną) mutacją w genach BRCA1/2 charakteryzują się podwyższonym ryzykiem rozwoju niektórych nowotworów, takich jak rak jajnika, rak piersi, rak trzustki i rak prostaty10.
-
Identyfikacja osób z germinalną mutacją w genach BRCA1/2 może wpłynąć na zaplanowanie profilaktyki nowotworowej i prowadzić do wskazania metod ograniczających ryzyka11.
Implikacji rodzinnych:
-
Pacjenci z mutacją germinalną BRCA1/2 mogą przekazać ją swojemu potomstwu lub mogą mieć rodzeństwo, które jest nosicielem mutacji germinalnej BRCA1/2. Dlatego tacy członkowie rodziny mogą odnieść korzyści z dokładnej oceny ryzyka zachorowania na raka oraz zindywidualizowanych badań przesiewowych/profilaktycznych7,12
Jak wiedza o statusie mutacji BRCA1/2 wpływa na postępowanie kliniczne?
Wiedza o statusie mutacji w genach BRCA1/2 jest ważna w podjęciu decyzji dotyczących ustalenia ścieżki postępowania dla pacjentek z rakiem jajnika. Wytyczne zalecają wykonywanie testów w kierunku poszukiwania mutacji germinalnych i somatycznych w genach BRCA1/2 u wszystkich pacjentek chorych na raka jajnika, aby umożliwić zaplanowanie optymalnej ścieżki terapeutycznej11,13.
Pacjentki z rakiem jajnika i mutacjami BRCA1/2 lepiej odpowiadają na chemioterapię opartą na platynie8.
Mutacje w genach BRCA1/2 mogą występować w starszym wieku i przy negatywnym wywiadzie rodzinnym8.
Jak wiedza o statusie mutacji BRCA1/2 wpływa na ocenę ryzyka rodzinnego?
Obecność mutacji germinalnych BRCA1/2 zwiększa ryzyko rozwoju raka jajnika, a także innych nowotworów BRCA-zależnych, w tym raka piersi, raka prostaty i raka trzustki10.
Istnieje 50% szans, że dziecko odziedziczy mutację w genach BRCA1/2 po matce lub ojcu będącym nosicielem szkodliwej mutacji. Dlatego wyniki badań mutacji germinalnych (dziedzicznych) w genach BRCA1/2 u pacjentek, u których zdiagnozowano raka jajnika, stanowią przesłankę do wykonania badań genetycznych u członków rodziny pacjentki10.
Wszystkie pacjentki z rakiem jajnika kwalifikują się do badania genów BRCA1/211. W przypadku osób bez rozpoznania raka jajnika kwalifikacja do badania opiera się na obecności czynników, które uważa się za związane ze zwiększonym prawdopodobieństwem nosicielstwa mutacji germinalnej w genach BRCA1/210,11.
Skróty i referencje:
BRCA1/2 – geny raka piersi, OC – rak jajnika;
- Ledermann JA et al. Newly diagnosed and relapsed epithelial ovarian carcinoma: ESMO Clinical Practice Guidelines for diagnosis, treatment and follow-up. Ann. Oncol. 2013. 24 (Suplement 6): vi24-vi32.
- Torre LA et al. Ovarian cancer statistics. Ca Cancer Clin. 2018; 68: 284-296.
- Koshiyama M et al. Subtypes of Ovarian Cancer and Ovarian Cancer Screening. Diagnostics (Basel). 2017; 7: 12.
- Schrader A et al. Germline BRCA1 and BRCA2 Mutations in Ovarian Cancer: Utility of a Histology-Based Referral Strategy. Obstetrics & Gynecology. 2012; 120(2): 235-240.
- Hoogerbrugge N, Jongmans MC. Finding all BRCA pathogenic mutation carriers: best practice models. Eur J Hum Genet. 2016; 24: 19-26.
- Pal T, Vadaparampil ST. Genetic risk assessments in individuals at high risk for inherited breast cancer in the breast oncology care setting. Cancer Control. 2012; 19(4): 255-266.
- Larsen MJ et al. Hereditary breast cancer: clinical, pathological and molecular characteristics. Breast Cancer (Auckl). 2014; 8:145-155.
- Aslop K et al. BRCA mutation frequency and patterns of treatment response in BRCA mutation-positive women with ovarian cancer: a report from the Australian Ovarian Cancer Study Group. J. Clin. Oncol. 2012; 30(21): 2654-2663.
- Gourley C et al. Increased incidence of visceral metastases in scottish patients with BRCA1/2-defective ovarian cancer: an extension of the ovarian BRCAness phenotype. J Clin Oncol. 2010; 28: 2505-2511.
- National Cancer Institute. BRCA Gene Mutations: Cancer Risk and Genetic Testing. Online: https://www.cancer.gov/about-cancer/causes-prevention/genetics/brca-fact-sheet [dostęp: 22.01.2024].
- NCCN Clinical Practice Guidelines in Oncology (NCCN Guidelines®) for Genetic/Familial High-Risk Assessment: Breast, Ovarian and Pancreatic V2.2021. National Comprehensive Cancer Network, Inc. All rights reserved. Online: https://nccn.org [dostęp:22.01.2024].
- National Cancer Institute. NCI Dictionary of Terms – germline mutation. Dostępne na stronie: https://www.cancer.gov/publications/dictionaries/cancer-terms/def/germline-mutation [ dostęp: 22.01.2024].
- Colombo N et al. ESMO-ESGO Ovarian Cancer Consensus Conference Working Group. ESMO-ESGO consensus conference recommendations on ovarian cancer: pathology and molecular biology, early and advanced stages, borderline tumours and recurrent disease†. Ann Oncol. 2019; 30(5): 672-705.
Dowiedz
się więcej
Dowiedz się czym dokładnie jest BRCA1/2 i co zrobić, aby
zadbać o siebie i bliskich.