Jak wykonać badanie mutacji BRCA1/2?

W NINIEJSZYM ARTYKULE PORUSZONO NASTĘPUJĄCE ZAGADNIENIA:/p>

• Mutacje germinalne a somatyczne

• Badanie mutacji germinalnych z krwi

Mutacje germinalne a somatyczne

Badanie mutacji dziedzicznych (germinalnych) w genach BRCA1/2 jest dostępne od lat 90. ubiegłego wieku i obecnie wykorzystywane jest do oceny ryzyka zachorowania na raka oraz wsparcia decyzji terapeutycznych. Od niedawna dostępne są również badania pod kątem obecności mutacji w genach BRCA1/2 w komórkach nowotworowych z guza, które zwane są mutacjami somatycznymi^1,2.

Mutacja w genach BRCA1/2 może być dziedziczna inaczej zwana germinalną lub niedziedziczna inaczej zwana somatyczną^3,4.

• Mutacja germinalna występuje w plemniku lub komórce jajowej i jest przekazywana bezpośrednio przez rodzica, dlatego ten rodzaj mutacji może być dziedziczony, a tym samym może informować o ryzyku rodzinnym. Mutacje te obecne są w DNA każdej komórki ciała. Chociaż nie każdy, kto posiada mutacje germinalną w genach BRCA1/2 (gBRCAm), będzie miał w rodzinie historię raka piersi, istnieje ryzyko, że może ona zostać przekazana potomstwu nosiciela⁵.

• Mutacja somatyczna to spontaniczna zmiana genetyczna. Ten typ mutacji może rozwinąć się w każdej komórce organizmu z wyjątkiem komórek rozrodczych. Jest to mutacja niedziedziczna⁶.

Dzięki testom wykrywającym mutacje germinalne można zidentyfikować warianty dziedziczne u pacjenta, które mogą być przekazane potomstwu^3,7. Mutacje germinalne mogą być zidentyfikowane poprzez analizę DNA w próbce krwi lub śliny². Mutacje germinalne występują u ~6% chorych na raka piersi^5,8.

Stwierdzenie, że mutacja jest pochodzenia somatycznego, wymaga przebadania tkanki nowotworowej. Dodatni wynik badania komórek z tkanki nowotworowej narzuca konieczność dodatkowej analizy DNA z krwi lub śliny w celu wykluczenia mutacji germinalnych. Mutacje somatyczne występują u ~3% chorych na raka piersi⁹.

Mutacja w genach BRCA1/2 może być zarówno germinalna, jak i somatyczna^3,4.

Testy na obecność mutacji germinalnych z krwi:

W celu przeprowadzenia badania od pacjenta pobiera się próbkę krwi i wysyła do wewnętrznego lub zewnętrznego laboratorium (w zależności od ośrodka leczącego) w celu izolacji DNA. DNA jest przetwarzane i badane w celu określenia obecności mutacji germinalnej w genach BRCA1/2¹⁰.

*Testowanie komórek nowotworowych z tkanki guza – test na mutacje w genach BRCA1/2 – można wykonać na DNA komórek nowotworowych z guza, pobranych podczas biopsji. Test ten może zidentyfikować mutacje zarówno pochodzenia somatycznego, jak i germinalnego/dziedzicznego, jednak nie jest w stanie rozróżnić ich pochodzenia. Jeśli test zidentyfikuje mutację, powinno być wykonane kolejne badanie z krwi w celu określenia, czy wykryta mutacja ma charakter germinalny^2,10.

Dziedzina badań genetycznych w raku piersi ewoluowała na przestrzeni lat. Początkowo sekwencjonowano pojedyncze geny, co było pracochłonne i kosztowne¹¹. Wraz z postępem technologii sekwencjonowania nowej generacji (NGS) wprowadzono panele wielogenowe, które pozwalają na szerszą ocenę genetyczną, szybszy proces uzyskania wyniku, większą przepustowość, a przy tym nie są bardzo kosztowne¹².

NGS (Next-Generation Sequencing – Sekwencjonowanie Nowej Generacji)

Klinicznie istotne sekwencje genów zostały włączone do paneli genowych NGS, dostarczając skutecznych narzędzi diagnostycznych do potencjalnej personalizacji terapii nowotworowych. Te panele genowe mogą oceniać wiele genów jednocześnie pod kątem specyficznych mutacji związanych z rakiem¹².

Istnieją dwa podejścia do badania mutacji w raku piersi⁴

Panel o ograniczonej liczbie genów: BRCA1/2 – analiza sekwencji BRCA1/2, która jest wykonywana równolegle z analizą delecji/duplikacji¹².

Panel wielogenowy: Wiele mutacji – bada status mutacji wielu genów przy użyciu tylko jednej próbki i obejmuje BRCA1/2, obok innych genów związanych z rakiem, będących przedmiotem zainteresowania^12,13.

Badanie z komórek guza (tkanki nowotworowej)

Badania molekularne materiału pobranego z guza mogą być wykorzystane do identyfikacji zmian genetycznych w DNA komórek nowotworowych, które mogą być przyczyną powstania nowotworu u danej osoby. Początkowo badania tkanek nowotworowych stanowiły wyzwanie, ponieważ trudno było przeprowadzić sekwencjonowanie genów w materiałach utrwalonych w formalinie, zatopionych w parafinie (FFPE)^10,13. Dzięki postępowi w dziedzinie NGS, tkanki FFPE mogą być obecnie wykorzystywane do badań molekularnych¹⁴.

Badanie komórek nowotworowych z tkanki guza wykrywa zarówno mutacje somatyczne, jak i dziedziczne (germinalne), ale nie rozróżnia ich, dlatego też wymagane jest przeprowadzenie kolejnego badania z krwi w celu ustalenia, czy mutacja jest dziedziczna^7,15.

Użyteczność badań molekularnych w materiale z komórek nowotworowych wzrasta wraz z rozwojem terapii celowanych. Panele jednogenowe i wielogenowe są wykorzystywane również w badaniach DNA nowotworów¹⁵.